Śremski Notatnik Historyczny - Numer 7
W numerze 7 Śremskiego Notatnika Historycznego:
- Antoni Gąsiorowski, Przedmowa
- Stefan Gąsiorowski:
- I. Wspomnienia o Śremie i o latach mej wczesnej młodości
- II. Wujostwo Stefańscy - Brzezie
Spis osób:
Dane biograficzne zestawione przez Antoniego Gąsiorowskiego i Krzysztofa Budzynia.
Aleksander III, chodzi raczej o Aleksandra II Romanowa (1818-1881), od 1855 r. cesarza rosyjskiego, syna Mikołaja I (NEP)
Berg Wiktor (1861-1907), Niemiec, dr, wicegubernator Kamerunu, później Niemieckiej Afryki Wschodniej, w l.1901-1907 zarządca (Bezirksamtmann) niemieckiej Mikronezji (Internet), mąż Heleny Kucnerówny; ich córki: Wanda (Dzianda) i Emilia (Mila), zamężna Vogel w Niemczech
Biske, pseud., właściwie Łukasz Bogatko, powstaniec z 1863 r., rezydent w Łęgu
Bochyński, komisaryczny nadzorca księgarni Gąsiorowskiego w Śremie
Broekere Antoni (1843-1909), lekarz w Śremie od 1873 r. i jego żona Emilia z Wolańskich (SBŚ)
Broekere Tadeusz (1880-1958), syn dr. Antoniego (SBŚ) i Emilii, przyjaciel szkolny Autora, potem ekonomista, mąż Haliny, córki dr. Jana Karchowskiego i Marii Gregor. Ich dzieci: Halina (żona Karola Szumana), Jan Kazimierz (inżynier górnictwa, mieszkał w Krakowie), Maria (żona Bolesława Kurzawy), Józef Antoni (oficer w I Dywizji Pancernej generała Maczka, poległ we Francji) i Maria (żona Włodzimierza Michałowskiego) (ŚNH, nr 5, s. 94)
Bry Beniamin, Żyd w Śremie, mieszkał na rynku (KB)
Budziszewski Dionizy (Dyzio) Marcin (1851-?), ur. w Małachowie, syn Cezarego i Modlibowskiej, właściciel Ostrowieczka i Małachowa pod Dolskiem w 1.1880-1886, w 1874 r. zaślubił Zofię z Budziszewskich. Ich synowie: a) Kazimierz Dionizy, ur. w Ostrowieczku 1875 r., ożeniony w Ostrowie 30 kwietnia 1911 r. z Władysławą Pauliną Leszczyńską - z tego małżeństwa Aleksander Kazimierz ur. w Ostrowie 1914 r.; b) Czesław, ur. w Małachowie 1880 r. (TD)
Celichowski Zygmunt (1845-1923), dr, bibliotekarz, historyk, wydawca, od 1870 r. zarządca Biblioteki Kórnickiej, ojciec Witolda wojewody poznańskiego (PSB; WSB; Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej, z. 24, Kórnik 1996, s. 1-135)
Chłapowska Florentyna (1826-1907), ur. w Bonikowie, 10 maja 1846 r. poślubiła Jana Nepomucena Kęszyckiego (1826-1910), jako posag otrzymała Karczewo, które pozostało w rodzinie Kęszyckich do 1939 r., zmarła w Błociszewie 15 marca (Ch, s. 138) (KB)
Chłapowski Dezydery (1788-1879), oficer napoleoński, generał, właściciel Turwi, działacz gospodarczy, nabywca Brodnicy od Franciszka Ksawerego Żychlińskiego teścia Ludwika Gąsiorowskiego, którą oddał jako wiano wnuczce Antoninie, żonie Wacława Mańkowskiego (PSB; WSB)
Cichocki, właściwie Cichowski, Wincenty Ludwik (1869-1921), ks., mansjonarz w Śremie, od 1904 r. proboszcz, a od 1916 r. dziekan w Śmiglu (KS)
Cichowicz Helena (1860-1929), etnograf wielkopolski, i jej córka
Wiesława C. (1886-1975), kontynuatorka dzieła matki (PSB; WSB)
Citron, Żyd, adwokat, sędzia w Śremie
Conze (w tekście Kunze) Walter, Niemiec, właściciel Pijanowic („Kunzenau"), dawniej posiadłości Jana Nepomucena Kucnera. Walter Conze nabył Pijanowice po Leusmannie w 1896 r., a w 1937 r. odziedziczył je Walter Ulryk Conze (KB)
Czabański, właściciel restauracji w Gostyniu
Danielowie, ze Śląska, nabywcy Brzezia
Dettloff Szczęsny (1878-1961), ks., historyk sztuki, profesor Uniwersytetu Poznańskiego, przyjaciel Autora (WSB)
Dobrowolski Franciszek (1830-1896), powstaniec i członek Rządu Narodowego w 1863 r., od 1871 r. redaktor „Dziennika Poznańskiego", od 1883 r. społeczny dyrektor Teatru Polskiego w Poznaniu (PSB; WSB)
Dobrzyńska Ludwika (ok. 1846-1924), z d. Moraczewska, w Śremie, córka Romana i Franciszki z Zakrzewskich, żona Ludwika Józefa Dobrzyńskiego, syna dziedziców dóbr Brzeżawa w Galicji (TD)
Domachowski, kamieniarz w Śremie, jego NN syn, kolega szkolny Autora
Domagalski, prawd. Bolesław, właściciel kawiarni i cukierni w Śremie (KB)
Drożdżyński Maksymilian (1849-1904), ks., od 1890 r. proboszcz w Śremie, tam zmarł (KS)
Dutkiewicz Czesław (1872-1923), pracownik Banku Ludowego w Śremie, dyrygent chórów członek Rady Miejskiej Śremu i pierwszy polski burmistrz Śremu w 1919 r. (SBŚ)
Działyńscy: Adam Tytus (1796-1861) ojciec, Jan Kanty (1829-1880) syn, właściciele dóbr kórnickich (PSB; WSB; A. Mężyński, Jan Działyński 1829-1880, Wrocław 1987; S. K. Potocki, B. Wysocka T J Działyński 1796-1861, Kórnik 2002)
Dzierzbickie: Celina i Marynia, ciotki Autora
Erzepki Bolesław (1852-1932), dr filozofii, filolog, wydawca, dyr. Biblioteki PTPN, honorowy prof Uniwersytetu Poznańskiego, członek korespondent Akademii Umiejętności (WSB)
Fechner Heinrich, nauczyciel w Śremie
Friedeberger Karl, Żyd w Śremie, syn Simona, wybudował w ok. 1880 r. kamienicę na rynku, w 1920 r. sprzedał ją Antoniemu Nowakowi i wyjechał do Gdańska (ŚNH, nr 2, s. 31)
Friedlaender, dostawca papieru w Poznaniu
Gąsiorowska Eufemia ze Stefańskich (7-1877), żona Józefa Jana G. ze Zberek
Gąsiorowska Ewa (1885-1963), córka Kazimierza G. i Stefanii z Kucnerów, żona Lucjana Jakusza, siostra Autora
Gąsiorowska Florentyna Wirydianna (Werydianna) (1812-1900), córka Franciszka Ksawerego Żychliń- skiego (właściciela Szczodrowa i Brodnicy) i Antoniny Trzebińskiej, żona Ludwika G., matka Kazimierza G., babka Autora
Gąsiorowska Irena (1876-1912), córka Kazimierza G. i Stefanii, siostra Autora
Gąsiorowska Ludwika Helena (1854-1916), córka dr. Ludwika G. i Florentyny Wirydianny Żychlińskiej, siostra Kazimierza G. ze Śremu
Gąsiorowska Maria Ludwika (1846-1936), córka Ludwika G. i Florentyny Wirydianny Żychlińskiej, siostra Kazimierza G. ze Śremu, żona Mieczysława Leitgebera; ich syn Witold Leitgeber (1870-1903), księgarz i wydawca (PSB)
Gąsiorowska Maria z Janickich (1894-1989), żona Autora
Gąsiorowska Stefania Celestyna (1844-1930), córka Jana Nepomucena Kucnera i Jarosławy Stefańskiej, żona Kazimierza G. ze Śremu, matka Autora
Gąsiorowski Adam Kazimierz (1879-1883), syn Kazimierza G. i Stefanii z Kucnerów, brat Autora
Gąsiorowski Antoni (ur. 1932), syn Stefana G. i Marii Janickiej, historyk w Poznaniu
Gąsiorowski Antoni Zdzisław (1887-1888), syn Kazimierza G. i Stefanii z Kucnerów, brat Autora
Gąsiorowski Bolesław („Bolecha") Michał (1836-?), syn Antoniego G., właściciela Zberek, i Józefy Krajewskiej, stryjeczny brat Kazimierza G.
Gąsiorowski Bronisław Maciej (1891-1918), syn Macieja G. i Józefy Zofii Krajewskiej, inżynier w Poznaniu
Gąsiorowski Bronisław Saturnin (1830-1902), syn Ignacego G. i Eufrozyny Niegolewskiej, właściciel dóbr Bytyń w Poznańskiem, jego pasierbica Helena Kisielnicka (Gąsiorowska)
Gąsiorowski Józef Jan (1804-1886), syn Józefa Antoniego G. i Apolonii Trzebińskiej, powstaniec 1831 r., właściciel Zberek, mąż Eufemii Stefańskiej, brat Ludwika G., stryj Kazimierza G. ze Śremu (PSB)
Gąsiorowski Kazimierz (1841-1908), syn Ludwika G. i Florentyny Wirydianny Żychlińskiej, mąż Stefanii Kucner, księgarz w Śremie, ojciec Autora (SPKP; SBŚ; D. Płygawko, Księgarze i drukarze w Śremie 1869-2009, Srem 2009, s. 31-45)
Gąsiorowski Ludwik (1807-1863), syn Józefa Antoniego G. (1775-1833) i Apolonii Trzebińskiej, dr medycyny, lekarz ubogich w Poznaniu, historyk medycyny, ojciec Kazimierza G., dziad Autora (PSB; WSB)
Gąsiorowski Maciej (1844-1914), syn Ludwika G. i Florentyny Wirydianny Żychlińskiej, dr medycyny, lekarz w Poznaniu, stryj Autora
Gąsiorowski Mieczysław („Mechu") Ludwik (1845-1892), syn Ludwika G. i Florentyny Wirydianny Żychlińskiej, brat Kazimierza G. ze Śremu, stryj Autora
Gąsiorowski Stefan (1878-1951), syn Kazimierza G. i Stefanii Kucner, księgarz w Poznaniu, autor niejszych wspomnień (SPKP; WSB; SBŚ)
Gąsiorowski Wacław (1869-1939), syn Stanisława Augusta G. i Matyldy Thonnes, wnuk Antoniego G. (brata Ludwika), pseudonim literacki „Wiesław Sclavus", autor popularnych powieści historycznych, publicysta, działacz emigracyjny w Ameryce i Francji, w 1917 r. współorganizator
polskiej we Francji, w 1930 r. wrócił do Polski i osiadł w Konstancinie pod Warszawą, gdzie zmarł (PSB)
Gąsiorowski Zygmunt (1872-1945), syn Macieja G. i Walerii Freudenreich, notariusz w Nakle, Rawiczu stryjeczny brat Autora
Gładysz, NN (kobieta)
Gostyński Józef (7-1934), plenipotent dóbr Nieznanowice w Kieleckiem należących do łódzkiego przedsiębiorcy F. K. Poznańskiego, potem dóbr ołyckich Radziwiłłów, mąż Wandy Kucner (zob.), potem Izabeli Moszczeńskiej
Górski Władysław (1840-1899), ks., od 1887 r. do śmierci proboszcz w Gostyniu (KS)
Górski Wacław, „wszystko wiedzący" nuciarz
Grodzicki Bronisław (1856-1940), w 1882 r. poślubił Marię Lipską, kupił majątki Psarskie i Manieczki pod Śremem, w 1903 r. zmuszony przez władze pruskie do opuszczenia Wielkopolski i sprzedaży majątków, po tułaczce w 1907 r. kupił Lubraniec na Kujawach, który doprowadził do rozkwitu gospodarczego. Zmarł w Warszawie, pochowany w Lubrańcu (KB)
Happner, Żyd, właściciel sklepu kolonialnego w Śremie
Jackowski Maksymilian (1815-1905), brat Pauliny Powidzkiej, działacz społeczno-gospodarczy, publicysta, wydawca, patron kółek rolniczych (PSB; WSB) Jackwitz Ernst, Niemiec, nauczyciel gimnazjum w Śremie
Jaffe, Żyd w Śremie, właściciel wielkiego składu bławatów, członek Rady Miejskiej (KB)
Jażdżewski Ludwik (1838-1911), ks., dr teologii, działacz polityczny, od 1866 r. proboszcz w Zdunach, od 1890 r. w Środzie, poseł do parlamentu Rzeszy Niemieckiej w 1.1872-1874,1877-1890,1895-1907 (PSB; WSB)
Kadzidłowscy: Roman, właściciel restauracji i winiarni w Śremie, jego córki: Władysława, Maria (Marynia) oraz Mieczysława (Mięta) i Stanisława (Stacha) (późniejsze Prejbiszowa i Dębicka) Karaś, pomocnik w księgarni Kazimierza Gąsiorowskiego w Śremie
Karpiński Leopold (ok. 1825-1870), sędzia, członek spisku „Wiarus" w 1845 r., sędzia w Środzie, adwokat w Śremie, tam też przewodniczący Rady Miejskiej, członek Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, mąż Otylii Jarochowskiej, siostry Kazimierza J. Córki tychże Karpińskich wyszły za mąż: Konstancja za prof. Ludwika Dygata z Paryża (1839-1901; PSB), stąd pokrewieństwo z Zakrzewskimi i Bentkowskimi, druga za Władysława Jagniątkowskiego (1859-1930; PSB) i jeszcze w czasie II wojny światowej mieszkała w swej willi w Warszawie na Żoliborzu (KB)
Kęszycki Jan Nepomucen (1820-1910), z Błociszewa, mąż właścicielki tegoż majątku Florentyny z Chłapowskich
Klarowicz Stanisław (1858-1909), ks., w l.1883-1892 prefekt w gimnazjum w Śremie, później proboszcz
w Gębicach i Dębowie, a od 1907 r. proboszcz w Lutogniewie (KS)
Koczorowski Roch, totumfacki pijanowicki, spokrewniony z Urbanowskimi; jego syn Antoni („Anteczek"), niemowa
Kolanowski Józef, prof., jego I żona Węsierska, ich córka Wanda żona Krzyżankiewicza zmarła 16 listopada 1949 r., „przyszywana" ciotka Autora Królikowscy, aktorzy Teatru Polskiego w Poznaniu
Krzysztoporski Kazimierz Mikołaj (1864-1934), ziemianin z Dobczyna, cioteczny brat Józefy Potworowskiej z d. Palickiej z Wieszczyczyna, jego NN syn (ŚNH, nr 3, s. 14)
Kucharska Zuzanna, kucharka u Gąsiorowskich w Śremie, później Mellerowa
Kucharska Anna, z Kucnerów, ciotka Autora, żona Nikodema K.
Kucharski Ignacy, syn Nikodema K. i Anny z Kucnerów, geometra, umarł w Wilnie w stosunkowo młodym wieku, pozostawiwszy młodą wdowę
Kucharski Nikodem (1836-1908), pierwotnie ziemianin, później dżierżawca, później jeszcze rządca, wreszcie urzędnik Banku Ludowego w Śremie, uczestnik powstania 1863 r., jego żona Anna z Kucnerów siostra przyrodnia Jana Nepomucena Kucnera
Kucharski Zygmunt (? - ok. 1931), syn Nikodema K. i Anny z Kucnerów, po ukończeniu gimnazjum w Śremie organizował wraz z dr. Kusztelanem przyszły Bank Spółek Zarobkowych przy Alejach Marcinkowskiego (ówczesnej Wilhelmstrasse) w Poznaniu. Później przez długie lata był w Moskwie u Popowa (herbata), w czasie I wojny światowej znalazł się w Trieście; po wojnie pracował „w cykorii" m. in. u Bohma we Włocławku. Zmarł w Grudziądzu jako dyrektor banku Kucner Adam (1859-1931), syn Jana Nepomucena K. i Jarosławy ze Stefańskich, dr medycyny, lekarz
w Krobi i w Poznaniu, brat matki Autora
Kucner Faustyna (1829-?), ur. w Zaniemyślu, córka Władysława K, siostra Jana Nepomucena K., zamężna Ulkowska
Kucner Franciszek (1876-1941), syn Jana Nepomucena K. i Jadwigi z Urbanowskich
Kucner Helena (?-1896), córka Jana Nepomucena K. i Jarosławy Stefańskiej, siostra Stefanii Gąsiorowskiej, od 1893 r. żona Wiktora Berga, ciotka Autora; ich córki: zob. Berg
Kucner Jadwiga (18337-1890), córka Napoleona Urbanowskiego, od 1874 r. II żona Jana Nepomucena K.
Kucner Jan (1900 - zaginął na Wschodzie 1939/40), syn Adama K. i Marii Eichstaedt, ekonomista w Poznaniu i w Kamerunie; jego syn z Marii z Rydlewskich, Michał, lekarz w Poznaniu
Kucner Jan Nepomucen (1822-1903), ur. w Zaniemyślu, potem właściciel Pijanowic, syn Władysława K. i Weroniki ze Śmitkowskich, żonaty z Jarosławą Stefańską, potem od 1874 r. z Jadwigą Urbanowską, dziad macierzysty Autora
Kucner Jarosława (1830-?) córka Józefa Stefańskiego i Emilii Śmitkowskiej, I żona Jana Nepomucena K.
Kucner Leon Aleksander (1840-1924), syn Władysława K. i Faustyny Śmitkowskiej, przyrodni brat Jana Nepomucena K, właściciel Komorowa
Kucner Stanisław (1903-1934), syn dr. Adama K. i Marii Eichstaedt, prawnik w Poznaniu Kucner Stefania zob. Gąsiorowska Stefania, matka Autora, żona Kazimierza G. Kucner Wanda (7-1910), córka Jana Nepomucena K. i Jarosławy Stefańskiej, od 1890 r. żona Józefa Gostyńskiego, ciotka Autora
Kucner Witold (1877-1935), syn Leona K. i Marii z Tobiazzellich; jego żona, stryjeczna siostra Maria
z Tobiazzellich; ich dzieci: Alfred i Helena
Kucner Zofia Brygida (1863-1945), córka Jana Nepomucena K. i Jarosławy Stefańskiej, od 1898 r. żona
Antoniego Żenczykowskiego, ciotka Autora Kunze zob. Conze
Kusztelan Józef (1843-1907), dr, nauczyciel, działacz gospodarczy i społeczny, krzewiciel ruchu spółdzielczego w zaborze pruskim, autor broszur i artykułów (PSB; WSB) Leitgeber Maria, siostra ojca Autora, zob. Gąsiorowska Maria Ludwika
Leitgeber Mieczysław (1841-1893), powstaniec, księgarz i wydawca w Poznaniu, autor powieści ludowych i opowiadań, mąż Marii Gąsiorowskiej, córki Ludwika G. (PSB; WSB)
Leitgeber Zofia (1874-1965), córka Mieczysława L. (zob.) i Marii z Gąsiorowskich Leusmann Heinrich, właściciel Pijanowic w 1.1889-1896, po Kucnerach Loesch Reinhold, rektor w Śremie Lorentz Max, syn listonosza w Śremie
Lossow, siostry z Gryżyny, Stanisława Ewa i Zofia Teresa, córki Aleksandra i Joanny z Lossowów,
siostry Józefa (1874-1950, PSB), zob. też Skrzydlewscy
Łukowski Michał (1864-1922), ks., mansjonarz w Śremie 1894-1896, potem kapelan w więzieniu we Wronkach, od 1908 r. proboszcz w Kamionnej koło Międzychodu (KS) Majdrowiczowie, aktorzy Teatru Polskiego w Poznaniu
Malinowski Stanisław (1858-1913), kowal, ślusarz, przemysłowiec w Śremie. W 1886 r. założył kuźnię w Śremie, w której zainstalował pierwszą w Śremie maszynę parową. W1. 90. XIX w. produkował maszyny i narzędzia rolnicze (SBŚ)
Mańkowska Antonina z Chłapowskich (1852-1936), córka Stanisława i Zofii z Kurnatowskich, od 1875 r. żona Wacława Mańkowskiego. Początkowo z mężem mieszkała na Podolu w Borówce. Na mocy rodzinnego układu zawartego w 1885 r. w Poznaniu została właścicielką Brodnicy, należące] dotąd do Kazimierza Chłapowskiego. Synowie: Stanisław (1876-1937, dziedzic Kazimierza, senator RP), Kazimierz (1883-1909, zginął w wypadku na polowaniu w lesie rąbińskim), córki: Maria (ur. 1885, w 1909 r. poślubiła Zygmunta Chłapowskiego z Turwi), Jadwiga (ur. 1889, poślubiła w 1912 r. Michała Popiela z Wójczy) (TD; KB)
Mańkowski Wacław (1950-1909), syn Emeryka, właściciela Borówki na Podolu, właściciel Brodnicy, Grabianowa i Sulejewa (TD), mąż Antoniny z Chłapowskich (zob.)
Marszewski Ludwik (1849-1920), ks. dr, od 1892 r. proboszcz w Śnieciskach koło Zaniemyśla w dekanacie średzkim (KS)
Martin Karl, dr, dyrektor gimnazjum w Śremie w 1.1890-1895, potem przeniesiony do Gniezna (KB) Masolff, inspektor szkolny w Śremie, potem w Nysie
Michalski Kazimierz Marian (1868-1910) ks., syn Teodora nauczyciela (w 1879 r. rodzina przeniosła się z Sarbii pod Czarnkowem do Śremu), administrator parafii archikatedralnej w Poznaniu w 1.1901- 1907, od 1907 r. proboszcz w Łodzi koło Stęszewa, od 1906 r. redaktor „Nowej Biblioteki Kaznodziejskiej" (PSB; KS) Michalski Teodor, nauczyciel w Śremie, ojciec Kazimierza (zob.)
Michałowski Lucjan (1883-1943), urodzony w Kórniku, architekt, malarz, właściciel cegielni w Gostyniu, którą kupił od Wincentego Dabińskiego (1863-1936) (PSB; WSB)
Mieczkowski Leon (1871-1931), dr medycyny, właściciel kliniki chirurgicznej w Poznaniu na Garbarach, docent Uniwersytetu Poznańskiego (PSB; WSB)
Mierosławski Ludwik (1814-1878), działacz demokratyczny na emigracji, historyk wojskowości, dowódca powstań w 1.1848-1849 i 1863, działacz polityczny, pisarz (PSB; WSB); jego listy do Leona Śmitkowskiego
Mikołajski Stanisław (1880-1939), księgarz w Czempiniu i Śremie, nakładca, nabywca księgarni Kazimierza Gąsiorowskiego w Śremie (SPKP; SBŚ; D. Płygawko, Księgarze i drukarze w Śremie 1869- 2009, Śrem 2009, s. 31- 45) Miłkowska, panna, zob. Topiński Feliks
Miłkowski Władysław (1847-1928), dr, księgarz i wydawca, publicysta, założyciel Księgarni Katolickiej
w Krakowie w 1873 r. (PSB; SPKP) Misiórna, gosposia w domu Kazimierza Gąsiorowskiego w Śremie, rodzona siostra ks. Piotra Wawrzyniaka
Modłibowscy [z Czachorowa?], w 1878 r. Czachorowo odziedziczyła córka Prota Budziszewskiego,
Bronisława, żona Modlibowskiego; po niej majątek przejął Stanisław Walenty Modlibowski (KB)
Moliński Artur (1859-1931?), syn Józefa (nauczyciela gimnazjalnego w Poznaniu, autora podręczników) i Pauliny Roli. Ostatnie swoje lata spędził w zakładzie Garczyńskich na Wildzie i zmarł w 1934 r. (PSB: zm. 1931); jego siostry: Olga (1848-1931), Wanda (1849-1927), Klara (1854-1910) i brat Edmund (1851-?) (PSB)
Mycielski Michał (1826-1906), prawnik, ks., mecenas założonej w 1854 r. rezydencji jezuickiej w Śremie, od 1856 r. jezuita, od 1865 r. przełożony rezydencji (potem kolegium) w Śremie aż do jego likwidacji w 1872 r., potem prowincjał galicyjski, wydawca (PSB)
Napieralski Adam (1861-1928), polityk, księgarz i wydawca, działacz narodowy na Śląsku, poseł do parlamentu Rzeszy, redaktor „Dziennika Polskiego" w Częstochowie, „Gońca Kujawskiego" we Włocławku, „Kuriera Zagłębia" w Sosnowcu i „Godziny Polskiej" w Łodzi, gość w Wieszczyczynie u Barbary Skaławskiej (PSB; WSB)
Nawrowski Ewaryst (1875-1948), ks., proboszcz w Zaniemyślu od 1930 r., poeta, zbieracz i działacz społeczny (PSB; KS)
Neumann (właściwie Neyman), właściciel restauracji w Dolsku; jego syn NN steward na statku „Elbe", potem właściciel po Żydzie Happnerze sklepu kolonialnego w Śremie
Orłowski Leonard (1841-1912), powstaniec 1863 r., dzierżawca Zawór. Siostra jego żony Walerii, z domu Karge, Józefa, była żoną właściciela Zawór Stefana Raczyńskiego. Zmarł w Śremie. Syn Zdzisław (1892-1982) ur. w Zaworach, w 1912 r. ukończył gimnazjum w Śremie, oficer Wojska Polskiego (PSB; WSB)
Ossowidzcy, goście rodziców Autora w Śremie, Teodor Ossowidzki (1814-1891) właściciel Wójtostwa pod Śremem, jego żona Emilia Kukawska, ich syn Maksymilian (1853-1921) w 1886 r. poślubił Marię Oświęcimską, właściciel Wójtostwa po ojcu. Syn Maksymiliana i Oświęcimskiej, Teodor, od 1919 r. właściciel Zbrudzewa, a od 1921 r. Wójtostwa, jego żona Maria z Kucnerów, po I mężu Dormanowska (KB)
Pajzderski Piotr (?-1885), właściciel Łęgu, mąż Józefy z Plecińskich; ich synowie: Tomasz (1864-1908, architekt w Berlinie, profesor w Warszawie; PSB), Paweł (1872-1938, górnik, podróżnik; PSB), Nikodem (1882-1940, dyrektor Muzeum Wielkopolskiego; PSB; WSB), Sylwester (1876-1953, architekt; WSB) (KB)
Parczewski Jan (1831-?), brat Józefa, w 1877 r. ożenił się z wdową Florentyną Haak, z domu Joneman właścicielką Nowca (TD)
Parczewski Józef (1824-1907), brat Jana, ur. w Kurowie, od 1856 r. mąż Antoniny Pomorskiej, córki Józefa i Anieli Zakrzewskiej, mieszkaniec majątku Grabianowo, który później w 1867 r. kupił od teściowej (TD)
Pawłowski Stefan (1889-1957), ks., od 1925 r. proboszcz w Borku, przybył z Ruska na zaproszenie Graeve'ow. Doprowadził do koronacji obrazu MB Boreckiej 2 sierpnia 1931 r. przez kardynała Augustyna Hlonda. W czasie wojny ukrył cudowny obraz w Gostyniu u Stachowskich (informacje od Barbary Latosińskiej z Borku)
Plater [Broel-Plater] Cezary (1860-1916), właściciel Góry i Szymanowa po hr. Cezarym Platerze (1810- 1869; PSB; WSB), naturalny syn cara Aleksandra II; ochmistrzyni Cezarego nazywana „piękną Zosią"; dwie NN córki
Popławski, zbieracz szmat, tzw. płaciarz w Śremie
Potworowska Józefa (1857-1926), z d. Palicka, właścicielka Wieszczyczyna, i jej ciotka, Barbara Skaławska (zob.) (ŚNH, nr 3, s. 14)
Potworowski Gustaw (1800-1860), ziemianin, działacz polityczny w Wielkopolsce, uczestnik powstania listopadowego, jeden z inicjatorów pracy organicznej, członek Komitetu Narodowego Polskiego w 1848 r. w Poznaniu, prezes Ligi Polskiej w l.1848-1850, prezes Koła Polskiego w Sejmie Pruskim w 1.1848-1860 (PSB; WSB); jego listy do Leona Śmitkowskiego Powidzka Paulina z Jackowskich, córka Józefa, właściciela Dobczyna, siostra Maksymiliana Jackowskiego (zob.), daleka ciotka matki Autora, w 1862 r. w Wieszczyczynie poślubiła Macieja Powidzkiego (zob.). Z niej synowie: Antoni (ur. 1863, urzędnik banku rolniczego w Poznaniu) i Kazimierz (ur. 1865, zm. 1909 w Gnieźnie) (KB)
Powidzki Maciej (1828-1894), dr medycyny, radca zdrowia, lekarz powiatowy w Śremie (PTPN, SBŚ),
mąż Pauliny z Jackowskich (zob.)
Raczyński Antoni (ok. 1830-1902), syn Edwarda (1801 - ok. 1870), dzierżawcy Kluczewa i Orli pod Koźminem, i Pelagii z Pomorskich, mieszkał w Obrze, poślubił Jadwigę Douglas. W 1887 r. od Niemca Hugo Terpitza kupił majątek w Niesłabinie, po śmierci swego stryja Antoniego Raczyńskiego (1804-1898) przejął majątek Krzesiny, który w 1901 r. sprzedał Komisji Kolonizacyjnej; Niesłabin po jego śmierci odziedziczył jego brat, Stefan Raczyński (zob.) (KB)
Raczyński Stefan (? - ok. 1904), brat Antoniego, właściciel majątku w Zaworach w l.1881-1890, w 1881 r. w Książu wybrany prezesem Kółka Rolniczo-Włościańskiego, w 1882 r. był członkiem Towarzystwa Tatrzańskiego, w 1890 r. nabył Stajkowo (Bismarckshóhe) w powiecie czarnkowskim, w 1902 r. odziedziczył majątek Niesłabin po bracie Antonim (zob.) (KB)
Radziwiłł Wilhelm (1797-1870), generał pruski, członek Izby Panów, kolekcjoner rysunków i medali,
prezes Towarzystwa Numizmatycznego w Berlinie (PSB); jego listy do Leona Śmitkowskiego
Rankowski Leon (1875-1947), ks., wikariusz w par. Św. Floriana na Jeżycach k. Poznania, od 1902 r. prebendarz przy kościele podominikańskim oraz prefekt w gimnazjum realnym im. Bergera i wizytator nauki religii na powiat poznański miejski. Od 1911 r. proboszcz parafii pw. Bożego Ciała w Poznaniu, częsty gość w Wieszczyczynie u Barbary Skaławskiej (KS)
Rejzner (też Reyzner) Bronisław (1836-1904) ks., od 1862 r. do końca życia w Zaniemyślu, najpierw jako
wikariusz, a od 1874 r. proboszcz (KS) Ruciński (R.-Nagórny) Franciszek (1877-1946), ks. w Poznaniu, w 1.1906-1911 wikariusz w parafii Św. Marcina, od 1918 r. proboszcz parafii Św. Floriana na Jeżycach, kanonik gremialny kapituły poznańskiej (KS)
Sałaciński Feliks (1884-1952), piekarz-cukiernik w Śremie, właściciel restauracji na ul. Poznańskiej, po przeciwnej stronie domu Gąsiorowskich, regionalista śremski, założyciel muzeum w Śremie (SBS) Schneider Wilhelm, Niemiec, dr, dyrektor gimnazjum w Bydgoszczy, a w l.1878-1887 dyrektor gimnazjum w Śremie (KB)
Schreiber Joseph (1815-?), Żyd, właściciel księgarni i sklepu z przyborami szkolnymi w Śremie, mąż Rosalie Holz (ur. 1820), ojciec Juliusa (1848-1932) profesora patomorfologii na Uniwersytecie w Królewcu (ŚNH, nr 2, s. 11)
Schwantes Hermann, Niemiec, właściciel drukarni i księgarni w Śremie, wydawca pocztówek, jego syn Erich, kolega szkolny Autora (D. Płygawko, Księgarze i drukarze w Śremie, Śrem 2009, s. 24-30) Schwersentz Jonas, Żyd w Śremie, kupiec, agent Towarzystwa Ubezpieczeniowego z Amsterdamu, mieszkał na rynku, jego krewni byli właścicielami cegielni w Pyszącej koło Śremu, firma Schwersentzów budowała szosy w powiecie śremskim w połowie XIX w. (KB)
Sczanieccy z Międzychodu: Konstanty (1836-1900) właściciel Międzychodu, mąż Zofii z Ponińskich. Ich synowie: Kazimierz (1869-1906) prezes Kółka Rolniczego w Dolsku, dziedzic Międzychodu; Stanisław (1866-1939) ukończył gimnazjum w Śremie, studiował prawo i ekonomię polityczną w Berlinie i Heidelbergu, później syndyk konsystorski, jeszcze krótko przed wybuchem II wojny światowej był częstym gościem u Autora w Księgarni Św. Wojciecha w Poznaniu (KB)
Sempiński Franciszek (ok. 1827-1885), ur. w Bninie, absolwent gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu, po ukończeniu studiów teologicznych i filologicznych był nauczycielem gimnazjalnym w Śremie. Autor książki „Opis historyczno-jeograficzny Wielkiego Księstwa Poznańskiego dla użytku szkół elementarnych" (Poznań 1853). W1875 r. przez władze pruskie wydalony ze Śremu. Pracował następnie w Nadrenii, gdzie zmarł w Munster. Jego syn Stanisław pracował wraz z Autorem w kierowanej przez ks. Piotra Wawrzyniaka Księgarni Św. Wojciecha w Poznaniu (KB)
Senftleben Hermann (?-1919), pocztmistrz w Śremie, od 1882 r. właściciel majątku Zaborowo, w 1939 r. majątek należał do jego syna Oskara (KB)
Skaławska Barbara („hrabina Maultasch") (1831-1896), panna, siostra Józefy, właścicielki Wieszczyczyna, trzeciej żony Wojciecha Palickiego, później żony Piotra Krzysztoporskiego, ciotka Józefy Potworowskiej z d. Palickiej, pochowana w kościele w Wieszczyczynie (ŚNH, nr 3, s. 14)
Skrzydlewscy z Mechlina: bracia Zdzisław i Mieczysław, synowie Mateusza (1829-1866) i Tekli z Mukułowskich, właścicieli Mechlina, mężowie sióstr Lossow (zob.) z Gryżyny: Zdzisław (1860-1937) właściciel Mechlina, mąż Stanisławy Ewy Lossow i Mieczysław (1862-1920), właściciel Zbrudzewa, mąż Zofii Teresy Lossow (SBŚ)
Stablewski Florian (1841-1906), ks., wikariusz i nauczyciel religii w gimnazjum w Śremie w l. 1866-1873, potem proboszcz we Wrześni, poseł do sejmu pruskiego. Od 1891 r. arcybiskup gnieźnieńsko-poznański (PSB; WSB; SBŚ; ŚNH, nr 3, s. 7)
Stefańska Emilia („Mimiś"), siostra Pelagii i Józefa S., zm. 1883 (TD)
Stefańska Emilia ze Śmitkowskich, prababka Autora, zm. 1894 (TD)
Stefańska Eufemia, żona Józefa Gąsiorowskiego ze Zberek (zob.)
Stefańska NN z Sawińskich, babka Pelagii Stefańskiej (o niej Motty)
Stefańska Pelagia (Ciotka Pełka) (1833-1905), panna, siostra Józefa S., w Brzeziu, tam zm., pochowana w kaplicy Śmitkowskich w Borku
Stefański Józef (Wuj Stefański) (1838-1916), stary kawaler, z Brzezia, brat Władysława (inżyniera), Jarosławy (babki Autora), Emilii i Pelagii, ojciec chrzestny Autora, powstaniec 1863 r., zm. w Poznaniu, pochowany w kaplicy Śmitkowskich w Borku
Stryjakowski Walery (też Walerian) (1866-1908), ks., od 1892 r. kapelan arcybiskupa Floriana Stablewskiego, od 1895 r. sekretarz arcybiskupa, od 1898 r. proboszcz w Łabiszynie (KS)
Swinarski ze Śremu, prawdopodobnie chodzi o Antoniego Swinarskiego, właściciela ziemskiego ze Śremu, członka m.in. Rady Miejskiej w 1. 70.-90. XIX w. (KB)
Szczerbińska Felicjanna (1856-1930) założycielka w Śremie w 1895 r. Zakładu Pracy Domowej dla Dziewcząt, zamkniętego w 1910 r., potem w Zakopanem, gdzie urządzała tzw. Księżówkę założoną wcześniej przez ks. Piotra Wawrzyniaka (którego znała jeszcze ze Śremu), później kierowniczka zakładów Karola Miarki w Mikołowie, zm. w Poznaniu (SNH, nr 6, s. 95-99)
Szmytkowscy zob. Śmitkowscy
Szuman Kazimierz (1826-1894), prawnik, działacz społeczny, właściciel „biura rewizyjnego" w Poznaniu (WSB)
Szumnarscy, rodzina ze Śremu: Karol piekarz w Śremie w 1. 80. i 90. XIX w., działał w zarządzie Banku Ludowego w Śremie (KB)
Śmitkowska Wanda (7-1905), z Zaniemyśla, stryjeczna siostra Emilii Śmitkowskiej
Śmitkowska Emilia, zob. Stefańska Emilia
Śmitkowski Celestyn (7-1854), ojciec Leona, Emilii Stefańskiej i Faustyny II żony Władysława Kucnera z rodziny w II połowie XVIII w. i początkach XIX w. zamieszkałej w Zaniemyślu, potem właściciel Siedmiorogowa, założyciel folwarku Celestynowo koło Pogorzeli, zmarł w Borowie pod Czempiniem w majątku córki, pochowany w Borku (KB)
Śmitkowski Józef (1777-1838), ks., ur. w Zaniemyślu, wyświęcony na księdza w 1800 r., komendarz parafii w Winnej Górze, od 1802 r. wikariusz w Zaniemyślu, od 1810 r. proboszcz tamże, zm. w Zaniemyślu (KB)
Śmitkowski Leon (1801-1875), brat Emilii Stefańskiej, cioteczny dziad Autora, powstaniec w 1831 r. Później na emigracji w Paryżu, tam przyjaciel Fryderyka Chopina. W 1842 r. wrócił do kraju i kupił majątek Łęg pod Śremem. Brał czynny udział w powstaniu 1848 r., w 1863 r. więziony za pomoc powstańcom w Królestwie Polskim. Działacz społeczny i narodowy w powiecie śremskim. Od 1868 r. mieszkał w Poznaniu. Tam m. in. zasłużony przy powstaniu Teatru Polskiego. Zmarł w Poznaniu, pochowany w kaplicy Śmitkowskich w Borku na Zdzieżu (SBŚ)
Świerczyński Wacław, grafik i malarz w Poznaniu przed 1939 r.
Thiel Stefan (1839-1915), adwokat we Wrześni (PTPN)
Topiński Feliks, z Rusocina i jego synowie: Stanisław oraz Feliks (jeden z nich ożenił się ze swoją kuzynką, panną Miłkowską, córką „Rittera von Miłkowskiego", pierwotnie profesora gimnazjum, a później właściciela „Księgarni Katolickiej" w Krakowie) i Aleksy (w 1904 r. ożenił się ze Skrzyńską)
Trąmpczyński Henryk, dzierżawca Biernatek i Siemianic, członek PTPN, brat marszałka Sejmu Ustawodawczego Wojciecha; syn Henryka, „Meta", kolega szkolny Autora
Turnowie z Objezierza, ich listy do Leona Śmitkowskiego
Unger Magnus, właściciel hotelu i restauracji z piwiarnią w Śremie
Unrug Antoni Ignacy (1860-1939), syn właściciela Mełpina Wiktora i Emilii z Bojanowskich, ur. 22 lutego w Mełpinie, uczeń gimnazjum w Śremie do ok. 1880 r., potem szkoły kawalerii we Frankfurcie. W 1893 r. był rotmistrzem i służył w 2. Ciężkim Pułku Saskim, w 1897 r. przeniesiony do rezerwy. W czasie I wojny światowej służył w armii pruskiej i awansował do stopnia majora. Podczas powstania wielkopolskiego pracował w Komendzie Uzupełnień. W1919 r. awansował na podpułkownika i krótko potem na pułkownika, a 1 czerwca t.r. został tytularnym generałem podporucznikiem (generałem brygady) Wojska Polskiego. W 1920 r. przeniesiony w stan spoczynku. Gospodarzył w majątku Piotrowo, leżącym pod Poznaniem. Działał aktywnie w wielu organizacjach społecznych Zmarł w sierpniu, krótko przed wojną. Miał żonę i dwóch synów: Wiktora i Franciszka (ŚNH, nr 1, s. 115)
Unrugowie z Mełpina: Wiktor Edward i jego żona Emilia z Bojanowskich, i ich synowie: Antoni (zob.), Wiktor (1874-1925, SBŚ) i Stanisław (1877-1928), koledzy szkolni Autora, oraz córki NN [Rozalia, zamężna Swinarska], i Ludwika (SBŚ: Emilia B.), która wyszła za mąż za Kurnatowskiego z sąsiedniej Mórki
Urbanowski Napoleon (1838-1896), przemysłowiec w Poznaniu, brat Jadwigi Kucner (PTPN)
Wanda NN, pomocnica księgarska w Śremie, potem żona urzędnika gospodarczego z Mechlina
Wawrzyniak Piotr (1849-1910), ks., działacz społeczny, naczelny dyrektor Księgarni Św. Wojciecha w Poznaniu; jego rodzona siostra (zdaje się, że późniejsza Misiórna) gosposia w domu Kazimierza Gąsiorowskiego w Śremie (WSB; K. Śmigiel, Ks. Piotr Wawrzyniak. Człowiek, Kapłan, społecznik, Poznań 1985; Cz. Łuczak, Ks. Piotr Wawrzyniak (1849-1910), Poznań 2000; WSB; SBŚ; KS)
Weller B., fabrykant papierosów w Dreźnie
Wiebner Eduard, Niemiec, burmistrz Śremu w l. 1873-1899 (KB)
Wilkoński August (1805-1852), satyryk, redaktor, wydawca, powstaniec 1831 r., jego żona Paulina z Lauczów (WSB)
Wojciechowski Cezary, właściciel księgarni w Śremie
Woykowska Julia z Molińskich (1816-1851), ur. w Bninie, publicystka, pisarka dla dzieci i ludu, nauczycielka, żona Antoniego Woykowskiego (1815-1850), kompozytora, dziennikarza, wydawcy, właściciela księgarni i drukarni (WSB; SPKP; informacje od Jana Łuczaka z Kórnika) (KB)
Zachariasiewicz (też Zacharyasiewicz) Jan Chryzostom (1823-1906), pisarz i publicysta, redaktor wielu czasopism. Autor powieści o tematyce współczesnej i obyczajowej (Święty Jar, 1862, Jarema, 1873, Człowiek bez jutra, 1871). Pisał też opowiadania, wiersze i utwory dramatyczne (NEP)
Zakrzewski Zdzisław (1870-1936), ks., wikariusz w Śremie w 1896 r., potem proboszcz w Golejewku,
Wolsztynie, Dolsku, działacz niepodległościowy i publicysta (ŚNH, nr 3, s. 65-76)
Zamoyski Władysław (1853-1924), właściciel Kórnika, przekazał majątek na Fundację Kórnicką (WSB; ŚNH, nr 1, s. 56-63)
Zawadzki Józef (ok. 1847 - ok. 1903), księgarz i wydawca w Żytomierzu i Odessie, syn Józefa (1818- 1886), wydawcy i księgarza w Wilnie, wnuk Józefa (1781-1838), który założył wydawnictwo w Wilnie w 1805 r. (SPKP; NEP)
Zwierzchowski Andrzej (1854-1936), powroźnik w Śremie, od 1921 r. członek magistratu śremskiego. Jego synowie, to m. in. Jan w Śremie oraz Stanisław (1880-1940), inżynier mechanik, od 1907 r. wykładowca i profesor Uniwersytetu Ann Arbor w USA (od 1913 r. pod nazwiskiem Zowski), działacz polonijny, w 1.1922-1939 profesor Politechniki Warszawskiej (SBŚ)
Żenczykowska Zofia, ciotka Autora zob. Kucner
Żupański Jan Konstanty (1804-1883), księgarz i wydawca poznański (SPKP; WSB)
Żychlińska Werydianna, żona Ludwika Gąsiorowskiego zob. Gąsiorowska Florentyna
Żychliński Franciszek Ksawery, teść Ludwika Gąsiorowskiego, właściciel Szczodrowa i od 1825 r. Brodnicy, którą kupił od Wiktora Szołdrskiego. Brodnicę sprzedał Dezyderemu Chłapowskiemu z Turwi (TD)
Wykaz skrótów:
AG - Materiały Antoniego Gąsiorowskiego
Ch - Dezydery Chłapowski, Chłapowscy. Kronika rodzinna, Warszawa 1998
KB - Materiały Krzysztofa Budzynia
KS - Księża społecznicy w Wielkopolsce 1894-1919, red. M. Banaszak, L. Wilczyński i in., t.1-4, Gniezno 1992-2009
NEP - Nowa encyklopedia powszechna PWN, t.1-6, Warszawa 1995-1996
Pow. gost. - Majątki wielkopolskie, t.1. Powiat gostyński, red. Jan Skuratowicz, Szreniawa 1997
PSB - Polski słownik biograficzny, t.1 i n., Kraków i in. 1935 i n.
PTPN - Poczet członków Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2008
SBŚ - Słownik biograficzny Śremu, red. D. Płygawko i A. Podsiadły, Śrem 2008
SPKP - Słownik pracowników książki polskiej, red. I. Treichel, Warszawa-Łódź 1972
ŚNH - Śremski Notatnik Historyczny, nr 1-6, Śrem 2008-2010
TD - Teki Dworzaczka (Internet)
WSB - Wielkopolski słownik biograficzny, red. A. Gąsiorowski, J. Topolski, Warszawa-Poznań 1981